Ideą konkursu Złoty Skalpel jest wyłonienie wizjonerów i innowatorów, których projekty mają szansę realnie zmienić polską medycynę i system ochrony zdrowia. Cieszy nas fakt, że kolejny raz wśród liderów są naukowcy z naszej uczelni. Dzięki ich codziennej pracy - naukowej i klinicznej - coraz więcej chorych ma szansę na dłuższe, zdrowsze życie, a ich nowatorskie pomysły usprawniają diagnostykę i leczenie, podnosząc jakość opieki medycznej.
Wyróżnieni w konkursie „Złoty Skalpel”
Miejsce 1: Przełomowy program terapeutyczny dla dzieci z wirusowym zapaleniem wątroby typu C
Kierownik programu: prof. Maria Pokorska-Śpiewak, zastępca kierownika kliniki Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego WUM, zastępca ordynatora Oddziału Pediatrycznego Zakaźnego w Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym w Warszawie.
Projekt stanowi przełom w leczeniu dzieci z wirusowym zapaleniem wątroby typu C (WZW C, HCV) w Polsce. Dzięki współpracy ośrodków partnerskich opracowano oraz wdrożono pierwszy w kraju kompleksowy program terapeutyczny, obejmujący stosowanie nowoczesnych leków o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym (direct acting antivirals, DAA) u pacjentów pediatrycznych. Program umożliwił skuteczne i bezpieczne leczenie dzieci już od 3. roku życia, eliminując konieczność stosowania interferonu, który wykazywał dużą toksyczność i niską skuteczność. Leki DAA stanowią rewolucję w leczeniu zakażeń HCV i jako preparaty o doskonałej skuteczności (niemal 100 proc.) oraz dobrym profilu bezpieczeństwa stanowią obecnie podstawę terapii WZW C u dorosłych.
Miejsce 4: Nowy program wspomagających przeszczepień wątroby w Polsce
Realizatorzy projektu: prof. Michał Grąt, prof. Waldemar Patkowski, dr hab. Maciej Krasnodębski, dr n. med. Łukasz Masior, dr n. med. Konrad Kobryń, dr hab. Wacław Hołówko, lek. Paweł Rykowski, dr hab. Wojciech Figiel, lek. Adam Bołtuć - Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby WUM.
Na WUM powstał pierwszy w Polsce program wspomagających przeszczepień wątroby, będący przełomem w leczeniu najcięższych przypadków ostrej i przewlekłej niewydolności tego narządu. W 2024 r. zespół kierowany przez prof. Michała Grąta przeprowadził pierwsze w kraju, a jedne z nielicznych na świecie, operacje tego typu. Do tej pory wykonano trzy zabiegi wspomagającego przeszczepienia – u pacjentów z ciężkimi urazami wątroby oraz w przypadku ostrego zatrucia muchomorem sromotnikowym.
W odróżnieniu od klasycznego przeszczepienia, w którym cała chora wątroba zostaje zastąpiona narządem dawcy, w przeszczepieniu wspomagającym pozostawia się część wątroby biorcy, a dołącza fragment wątroby od dawcy. Nowo wszczepiony fragment pełni funkcję „biologicznej protezy”, wspierając organizm chorego do czasu, aż jego własna wątroba się zregeneruje. Rozwiązanie to zwiększa bezpieczeństwo pacjenta, ogranicza ryzyko ciężkich powikłań i pozwala uniknąć konieczności długotrwałej immunosupresji, jeśli własny narząd odzyska funkcję.
Miejsce 5: Pierwsze w Polsce całkowicie przezskórne implantacje zastawki trójdzielnej i mitralnej
Kierownicy zespołu: dr n. med. Adam Rdzanek i dr hab. n. med. Piotr Ścisło; członkowie zespołu: dr n. med. Ewa Pędzich, dr Ewa Ostrowska, prof. Agnieszka Kapłon-Cieślicka, dr Jan Sobieraj, dr Adam Piasecki, prof. Mariusz Tomaniak, prof. Zenon Huczek, prof. Janusz Kochman - I Katedra i Klinika Kardiologii WUM (kierownik kliniki: prof. Marcin Grabowski).
W 2025 r. w I Katedrze i Klinice Kardiologii WUM dokonano przełomu w leczeniu wad zastawkowych serca, przeprowadzając pierwsze w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej zabiegi przezcewnikowej implantacji zastawki trójdzielnej. Wszczepienia te stanowią kamień milowy w rozwoju małoinwazyjnych terapii kardiologicznych i otwierają nową erę w leczeniu pacjentów z zaawansowaną niewydolnością serca, u których klasyczna operacja była dotąd niemożliwa.
W marcu zespół pod kierownictwem dr. Adama Rdzanka i dr. hab. Piotra Ścisło dokonał pierwszej w Polsce przezcewnikowej implantacji zastawki trójdzielnej systemem Evoque – pierwszym na świecie urządzeniem umożliwiającym całkowitą wymianę tej zastawki bez otwierania klatki piersiowej. U trzech pacjentów z ciężką niewydolnością serca udało się całkowicie wyeliminować niedomykalność trójdzielną, a wszystkie procedury zakończyły się pełnym sukcesem i bez powikłań. Kolejnym przełomem były wykonane w sierpniu przez ten sam zespół pierwsze w Polsce i regionie zabiegi przezcewnikowej wymiany zastawki mitralnej z użyciem systemu Sapien M3– pierwszego na świecie urządzenia pozwalającego na całkowicie przezskórną, nieoperacyjną wymianę tej zastawki. Zabiegi wykonano u dwóch pacjentek z ciężką niedomykalnością mitralną, które nie kwalifikowały się do dotychczas stosowanych metod leczenia. W obu przypadkach implantacja przebiegła pomyślnie, przynosząc natychmiastową poprawę funkcji serca i jakości życia.
Te pionierskie procedury, dotychczas dostępne wyłącznie w fazie badań klinicznych, zostały po raz pierwszy wprowadzone do praktyki klinicznej w tej części Europy, umożliwiając skuteczne leczenie chorych wysokiego ryzyka. Fakt, że warszawski ośrodek znalazł się w gronie kilku pierwszych w Europie, wybranych do przeprowadzenia tych zabiegów, stanowi potwierdzenie jego renomy i wysokiego poziomu kompetencji w dziedzinie kardiologii interwencyjnej. Osiągnięcia zespołu nie tylko otwierają nowe możliwości dla pacjentów z ciężką niewydolnością serca, lecz także umacniają pozycję polskiej kardiologii w światowej czołówce nowoczesnej medycyny.
Miejsce 7: Opracowanie i wdrożenie modelu minimalnie inwazyjnego leczenia jatrogennej stenozy żył płucnych
Realizatorzy: zespół kardiologów, radiologów i pulmonologów UCK WUM w składzie: dr hab. Arkadiusz Pietrasik, dr n. med. Rafał Maciąg, prof. Janusz Kochman, dr hab. Monika Budnik, dr n. med. Radosław Piątkowski, dr n. med. Piotr Lodziński, dr hab. Aleksandra Gąsecka-van der Pol, dr n. med. Karolina Jasińska, dr n. med. Michał Sajdek, dr hab. Marta-Warzęchowska, prof. Tadeusz Przybyłowski, prof. Rafał Krenke, prof. Marcin Grabowski.
Zespół specjalistów z UCK WUM opracował i wdrożył pierwszą w Polsce minimalnie inwazyjną metodę leczenia jatrogennego zwężenia żył płucnych – rzadkiego, lecz niezwykle groźnego powikłania po ablacji migotania przedsionków. To powikłanie dotyka 1-4 proc. pacjentów po zabiegach, prowadzi do duszności, nawracających infekcji i krwioplucia, a jego diagnoza jest często opóźniona z powodu niespecyficznych objawów.
W ramach projektu przeprowadzono zabiegi u sześciu pacjentów, opracowując nowatorski algorytm terapeutyczny, który łączy precyzyjną diagnostykę obrazową z bezpieczną interwencją przezskórną. Rozpoznanie oparto na tomografii komputerowej i echokardiografii przezprzełykowej, a decyzje terapeutyczne podejmowano zespołowo – z udziałem kardiologów, kardiochirurgów, radiologów i pulmonologów.
Procedury przeprowadzano w znieczuleniu ogólnym, pod kontrolą echokardiografii przezprzełykowej, co umożliwiało precyzyjne nakłucie przegrody międzyprzedsionkowej. Po wprowadzeniu sterowalnej koszulki naczyniowej do lewego przedsionka wykonano angioplastykę z implantacją stentów samorozprężalnych, pod kontrolą ultrasonografii wewnątrznaczyniowej. Po raz pierwszy w Polsce zastosowano tę metodę wizualizacji (dotychczas wykorzystywaną zazwyczaj w tętnicach wieńcowych) w żyłach płucnych, co umożliwiło precyzyjne dopasowanie stentów, optymalizację efektu angiograficznego, a tym samym maksymalizację skuteczności zabiegu.
Projekt stanowi przełom w polskiej kardiologii interwencyjnej – nie tylko wprowadza nowy standard diagnostyki i leczenia jatrogennej stenozy żył płucnych, ale również potwierdza znaczenie interdyscyplinarnej współpracy i wykorzystania zaawansowanych technologii obrazowych. Dzięki tej metodzie pacjenci z tą groźną chorobą zyskują realną szansę na skuteczne leczenie, poprawę jakości życia i zmniejszenie ryzyka powikłań.
Konkurs „Złoty Skalpel” zorganizowała redakcja czasopisma „Puls Medycyny”. Zgłoszenia oceniała 18-osobowa kapituła, złożona z wybitnych ekspertów reprezentujących różne dziedziny medycyny. Wyróżnienie można było otrzymać za wynalezienie nowej metody diagnostycznej lub terapeutycznej, opracowanie nowej strategii związanej z organizacją i zarządzaniem w ochronie zdrowia lub unowocześnieniem polskiego systemu opieki zdrowotnej poprzez implementację innowacyjnych rozwiązań światowych.
Oprac. na podstawie materiału Pulsu Medycyny. Fot. Emilia Zielińska; źródło: https://pulsmedycyny.pl/