„Złota Kukułka” za pracę na temat rzadkiego zespołu HLH

Nagroda specjalna Rektora WUM za prace najczęściej cytowane w piśmiennictwie światowym trafiła do dra Rafała Machowicza z Katedry i Kliniki Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych UCK WUM. Praca pt.: "Similar but not the same: Differential diagnosis of HLH and sepsis", poświęcona różnicowaniu HLH oraz sepsy, według bazy Web of Science - była cytowana 79 razy.

HLH (limfohisitocytoza hemofagocytowa; zespół hemofagocytowy) jest rzadkim zespołem samonapędzającego się hiper-zapalenia. Jeśli nie zostanie ono rozpoznane i przerwane, prowadzi do śmierci. Jednak znacznie częstszą przyczyną nasilonego zapalenia, które prowadzi do niewydolności wielonarządowej i zgonu, jest sepsa (posocznica). Wyróżniona praca różnicuje te dwa stany na podstawie parametrów zawartych w kryteriach HLH-2004. Tak szeroki odbiór i „rezonowanie” tej pracy w środowiskach naukowych, świadczy o tym, jak istotnym zagadnieniem jest HLH. 

Dzięki wnikliwej analizie danych dostępnych w literaturze określono wartości typowe dla HLH i sepsy. Umożliwiło to wskazanie parametrów przydatnych w różnicowaniu, m.in. hiperferrytynemia, splenomegalia, nasilenie cytopenii, hipofibrynogenemia oraz tych o zbliżonych wartościach, jak temperatura ciała, aktywność komórek NK i stężenie sCD25. O ile dane dotyczące kryteriów HLH-2004 były dostępne w opracowaniach grup pacjentów z tym rozpoznaniem, to uzyskanie reprezentatywnych danych chorych na sepsę stanowiło większe wyzwanie. Zostały one uzyskane dzięki żmudnej analizie publikacji zawierających wyniki badań chorych na sepsę. Warto podkreślić, że tylko nieliczne z nich zawierały adekwatne parametry. To właśnie to unikalne zestawienie stanowi o wartości pracy. Co więcej, analizy przeprowadzono oddzielnie dla dorosłych i dzieci.  

Powstanie pracy zostało zainspirowane przez prof. Wiesława Jędrzejczaka z Katedry i Kliniki Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych UCK WUM. Udział w jej powstawaniu miała także Prof. Gritta Janka – jeden z największych autorytetów w zakresie HLH. Praca została opublikowana w "Critical Reviews in Oncology Hematology" w 2017 r.

Statuetkę oraz dyplomy dr Rafał Machowicza odebrał z rąk Rektora - prof. Zbigniewa Gacionga w trakcie posiedzenia Senatu WUM.

Nagroda „Złota Kukułka” jest przyznawana autorowi pracy doświadczalnej lub klinicznej opublikowanej w ciągu pięciu ostatnich lat kalendarzowych i przyjętej ze szczególnym zainteresowaniem przez międzynarodowe środowisko naukowe, tzn. najczęściej cytowanej w piśmiennictwie światowym spośród wszystkich prac wykonanych w tym czasie przez pracowników naszej uczelni i zgłoszonych do konkursu. Minimalna liczba cytowań pracy w okresie pięcioletnim upoważniająca do kandydowania do nagrody wynosi pięćdziesiąt. Liczba cytowań nie obejmuje autocytowań. Prototyp statuetki został wykonany przez artystę rzeźbiarza Jarosława Madeja. Ze względu na rodzaj użytego brązu statuetka ma złocisty wygląd, co odzwierciedla nazwa.