Laureaci z WUM
- Prof. dr hab. Sebastian Granica z Katedry i Zakładu Biologii Farmaceutycznej jest kierownikiem projektu „Kwiat lawendy jako źródło postbiotycznych metabolitów regulujących funkcje bariery jelitowej oraz bariery krew-mózg”, który otrzymał 3 166 316 zł w ramach konkursu SONATA BIS.
Lavandula angustifolia Mill., czyli lawenda lekarska, jest źródłem ważnego surowca leczniczego znanego jako kwiat lawendy (Lavandulae flos). Surowiec ten jest źródłem olejku eterycznego stosowanego w lecznictwie, ale także same kwiaty są często używane w postaci samodzielnie przygotowywanych naparów w leczeniu łagodnych objawów zaburzeń nastroju, w tym różnych form lęku. Ostatnio zwrócono szczególną uwagę na stan i metaboliczną rolę barier jelitowych i krew-mózg w kontekście prewencji i leczenia zaburzeń lękowych u pacjentów. Zaburzenie integralności obu barier może prowadzić do zwiększonej przepuszczalności związków i skutkować rozwojem stanu zapalnego organizmu prowadzącym do występowania zaburzeń lękowych i depresji.
Zaplanowane badania mają na celu dostarczenie dowodów naukowych na temat interakcji naparu z kwiatów lawendy z mikrobiotą jelitową w kontekście leczenia i zapobiegania zaburzeniom lękowym u ludzi. Uzyskane wyniki pozwolą na wskazanie nowego potencjalnego mechanizmu działania związków pochodzenia naturalnego zawartych w kwiatach lawendy w łagodzeniu i leczeniu zaburzeń lękowych.
Pełny opis projektu
- Dr hab. Angelika Muchowicz z Laboratorium Terapii Komórkowych i Genetycznych jest kierownikiem projektu „Subpopulacje komórek mieloidalnych jako źródło efektorowych komórek dla terapii przeciwnowotworowych z wykorzystaniem receptorów chimerycznych CAR”, który otrzymał 2 991 560 zł w ramach konkursu OPUS.
Choroby nowotworowe są istotnym problemem zdrowotnym i ekonomicznym na całym świecie. Dzięki znaczącym odkryciom w dziedzinie immunologii i postępach w biologii molekularnej immunoterapia nowotworów stała się obiecującą metodą leczenia przeciwnowotworowego. Celem immunoterapii nowotworów jest wzmocnienie naturalnej obrony chorego w walce z komórkami nowotworowymi, które próbują uciec spod nadzoru immunologicznego. Mechanizmy zaangażowane w niszczenie nowotworu opierają się na prezentacji antygenów nowotworowych, głównie przez komórki dendrytyczne i aktywację swoistych limfocytów T, zdolnych do zabijania komórek nowotworowych. Współczesne badania naukowe wykazały, że nie tylko limfocyty T biorą udział w zwalczaniu komórek nowotworowych. Również makrofagi i neutrofile są zdolne do zabijania komórek nowotworowych.
Celem tego projektu jest genetyczna modyfikacja neutrofilów i makrofagów, tak aby wytwarzały one cząsteczki CAR i ocena ich przeciwnowotworowej aktywności. Cele projektu obejmują również optymalizację leczenia, które pozwoli na utrzymanie funkcji przeciwnowotworowych przez neutrofile. W ramach projektu planowane jest też zoptymalizowanie metody wytwarzania neutrofilów, które będą skutecznie zabijały komórki nowotworowe i będą stanowiły nowy rodzaj terapii komórkowej.
Pełen opis projektu
- Dr hab. Anna Leśniak z Katedry i Zakładu Farmakoterapii i Opieki Farmaceutycznej jest kierownikiem projektu „Modulacja aktywności białek Gi/0 przez disulfiram jako mechanizm zapobiegający rozwojowi tolerancji na przeciwbólowe działanie morfiny”, który otrzymał 1 680 320 zł w ramach konkursu SONATA BIS. Projekt realizowany jest w konsorcjum Instytut Genetyki i Biotechnologii Zwierząt Polskiej Akademii Nauk.
Ból przewlekły stanowi istotny problem kliniczny, dotykający ok. 20% ludności na świecie. Co więcej, wiele badań wskazuje, że u 40% pacjentów nie jest on adekwatnie kontrolowany. Spadek efektywności działania opioidów (tolerancji) w tym „złotego standardu” w terapii bólu – morfiny, stanowi jeden z wyzwań w łagodzenia bólu przewlekłego, szczególnie u pacjentów w opiece paliatywnej. Jednym z domniemanych mechanizmów odpowiedzialnych za progresję tolerancji morfinowej jest spadek efektywności aktywacji sprzężonego z receptorem opioidowym µ białka Gi/0 wskutek długotrwałej stymulacji receptora przez morfinę w ośrodkowym układzie nerwowym. Badania przedkliniczne jednoznacznie wskazują, że disulfiram, lek niegdyś popularny w terapii awersyjnej choroby alkoholowej, całkowicie i długotrwale przeciwdziała rozwojowi tolerancji opioidowej. Jednakże, podłoże tego zjawiska nie zostało jak dotąd poznane.
Autorzy projektu spodziewają się uzyskać wyniki wskazujące, że disulfiram i jego metabolity, poprzez preferencyjną aktywację białka Gi/0 i osłabienie sygnalizacji przez białko Gq, stanowi główny mechanizm zahamowania rozwoju tolerancji na przeciwbólowe działanie morfiny. Dodatkowo, naukowcy spodziewają się, że disulfiram nie wpłynie na pogłębienie potencjalnych działań niepożądanych morfiny takich jak zaparcia czy niebezpieczeństwo wystąpienia depresji oddechowej. Celem projektu jest weryfikacja owej hipotezy z wykorzystaniem metod in silico, badań biochemicznych, molekularnych, spektrometrycznych oraz in vivo.
Pełny opis projektu
- Agata Gaweł z Katedry i Zakładu Histologii i Embriologii jest kierownikiem projektu „Analiza roli białek ERM i merlin w procesie formowania struktur entotycznych oraz identyfikacja nowych molekularnych regulatorów entoz w komórkach nowotworowych”, który otrzymał 209 320 zł w ramach konkursu PRELUDIUM.
W Polsce rak jest diagnozowany u około 180 tysięcy osób rocznie. Jego wykrywalność i leczenie są istotnym problemem społecznym oraz klinicznym, ze względu na ograniczoną liczbę w pełni skutecznych strategii terapeutycznych, wynikających m.in. z wciąż słabo poznanej biologii komórki nowotworowej. Uważa się, że jednym z procesów, dzięki którym komórki rakowe przeżywają odpowiedź immunologiczną gospodarza i chemioterapie, jest zdolność do tworzenia przez nie tzw. „entoz” - struktur typu „komórka w komórce”.
Celem badania jest zdefiniowanie nowych genów o istotnie zwiększonej lub obniżonej aktywności w komórkach entotycznych. Poznanie nowych genów i szlaków sygnałowych wpływających na tworzenie figur entotycznych pozwoli zidentyfikować czynniki molekularne odpowiedzialne za tworzenie struktur entotycznych. Badacze uważają, że część z nich może znaleźć zastosowanie w klinice, jako specyficzne biomarkery wskazujące na stan
biologiczny/zaawansowanie nowotworu.
Pełny opis projektu
- Joanna Jarosz-Popek z Katedry i Zakładu Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej jest kierownikiem projektu „Zastosowanie zintegrowanej transkryptomiki jako narzędzia do wczesnej diagnostyki, prognozowania i monitorowania leczenia u pacjentów z trądzikiem odwróconym (hidradenitis suppurativa)”, który otrzymał 209 320 zł w ramach konkursu PRELUDIUM.
Hidradenitis suppurativa (HS, trądzik odwrócony) jest przewlekłą, postępującą, autoimmunologiczną, zapalną chorobą skóry obejmującą głównie gruczoły apokrynowe skóry. HS objawia się występowaniem bolesnych ropni rozmieszczonych w obszarach z dużą ilością gruczołów apokrynowych. Choroba rozwija się najczęściej we wczesnej dorosłości. Co ważne, zgromadzone dane potwierdzają, że HS nie jest już uważany za chorobę wywołaną infekcją bakteryjną, ale jest wywoływany przez rozregulowanie wrodzonego układu odpornościowego. Rosnąca częstość występowania HS powoduje nie tylko trudności diagnostyczne, ale także związane z zarządzaniem chorobą (ryzyko dalszego rozwoju, leczenie).
Badanie będzie pierwszym badaniem analizującym ekspresję miRNA a także genów w kontekście wczesnej diagnostyki, progresji choroby, monitorowania leczenia i porównywania skuteczności wybranych schematów leczenia HS. Projekt może w znacznym stopniu przyczynić się do lepszego zrozumienia patofizjologii HS, a tym samym poprawy wyników leczenia pacjentów. Badanie po raz pierwszy dostarczy wiedzy na temat użyteczności miRNA jako biomarkerów diagnostycznych/prognostycznych w bardzo unikalnej populacji pacjentów z HS przed i dwukrotnie w trakcie leczenia.
Pełny opis projektu
O konkursach NCN
OPUS to konkurs dla naukowczyń i naukowców pracujących w obszarze badań podstawowych, w którym mogą otrzymać finansowanie na realizację projektów badawczych. Konkurs ma szeroką formułę, jest przeznaczony dla wszystkich, niezależnie od wieku oraz stażu naukowego.
W PRELUDIUM z kolei mogą wziąć udział badaczki i badacze, którzy nie mają stopnia naukowego doktora, a więc znajdują się na początku drogi naukowej.
SONATA BIS to konkurs na projekty mające na celu powołanie nowego zespołu badawczego, zaś MAESTRO jest przeznaczony dla doświadczonych naukowców, realizujących pionierskie badania naukowe, w tym interdyscyplinarne, ważne dla rozwoju nauki, wykraczające poza dotychczasowy stan wiedzy i których efektem mogą być odkrycia naukowe.
Pod koniec maja dofinansowanie od Narodowego Centrum Nauki otrzymały również:
- Dr hab. Monika Czerwińska na realizację projektu pt. „Wtórne metabolity wybranych składników diety jako czynniki zapobiegające nieszczelności nabłonka jelitowego oraz kształtujące mikroflorę jelitową – czy wpływają na bakteriofagi i nukleazy bakteryjne?”, który otrzymał dofinansowanie w wysokości 2 147 920 zł.
- Prof. Joanna Kolmas na realizację projektu pt. „Nowe biomimetyczne materiały 3D do potencjalnych zastosowań w zaawansowanych terapiach schorzeń tkanki kostnej - 3D BioBone”, który otrzymał dofinansowanie w wysokości 1 406 996 zł.
- Dr hab. Ewa Olędzka na realizację pt. „Synteza, charakterystyka i ocena aktywności biologicznej innowacyjnych, termoczułych czopków składających się z układu karwedilol/biodegradowalny mikro- i/lub nanonośnik do terapii nadciśnienia”, który otrzymał dofinansowanie w wysokości 1 838 160 zł.
- Dr Ilona Cieślak na badania wstępne/pilotażowe „Walidacja psychometryczna oraz adaptacja językowa i kulturowa do warunków polskich standaryzowanych skal służących do pomiaru kompetencji międzykulturowych w grupie studentów pielęgniarstwa”.
Więcej informacji pod linkiem: Cztery badaczki z WUM z dofinansowaniem od Narodowego Centrum Nauki